Śledztwo w sprawie ukrywania dokumentów Zwiadu WOP. Przeszukanie w Koszalinie ujawniło tysiące archiwaliów

Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu prowadzi postępowanie dotyczące nielegalnego przechowywania dokumentów służb bezpieczeństwa PRL. Podczas przeszukania mieszkania byłego oficera Zwiadu WOP w Koszalinie zabezpieczono kilka tysięcy oryginalnych materiałów operacyjnych z lat 1945–1990.

Postępowanie w sprawie naruszenia ustawy o IPN

Śledztwo dotyczy czynu z art. 54 ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, który dotyczy nielegalnego przechowywania dokumentów stanowiących własność IPN. Zgromadzony dotąd materiał dowodowy wskazuje, że w mieszkaniu Jerzego M., byłego starszego oficera operacyjnego Zwiadu Bałtyckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza, mogły być ukrywane akta operacyjne podlegające obowiązkowemu przekazaniu do Instytutu. Śledczy badają również wątek ewentualnego zbycia posiadanych dokumentów.

Przeszukanie w Koszalinie

Do przeszukania doszło 14 listopada 2025 r. w Koszalinie. W czynnościach uczestniczył prokurator Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie oraz funkcjonariusze Komendy Miejskiej Policji w Koszalinie. Kontroli poddano pomieszczenia mieszkalne i gospodarcze należące do majora Jerzego M.

W wyniku przeszukania zabezpieczono kilka tysięcy oryginalnych dokumentów wytworzonych przez instytucje bezpieczeństwa państwa z okresu PRL – m.in. Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza, Akademię Spraw Wewnętrznych, Urząd Bezpieczeństwa Publicznego oraz Służbę Bezpieczeństwa.

Dwie główne grupy ujawnionych dokumentów

Materiały zwarte

Pierwszą grupę stanowi około 100 pozycji dokumentów w formie zwartej. Według wstępnej analizy znajdują się wśród nich dokumenty ASW, kilkanaście teczek personalnych i teczek pracy tajnych współpracowników Zwiadu Bałtyckiej Brygady WOP, dokumenty Zarządu Zwiadu tej formacji, a także akta jednego z pomorskich sądów.

Pojedyncze dokumenty

Druga grupa to materiały luźne, których objętość przekracza 1,5 metra bieżącego. Wśród nich znajdują się dokumenty z teczek personalnych i teczek pracy tajnych współpracowników Zwiadu WOP, akta spraw operacyjnych organów bezpieczeństwa państwa, doniesienia, meldunki oraz notatki agenturalne. Przykładem jest torba wypełniona zobowiązaniami do współpracy z organami bezpieczeństwa.

Analiza dokumentów i dalsze czynności

Wszystkie zabezpieczone materiały zostaną dokładnie przeanalizowane przez prokuratora Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie. Do udziału w czynnościach powołano także archiwistów z Oddziałowego Archiwum IPN, którzy wesprą proces identyfikacji i klasyfikacji dokumentów.

Dlaczego sprawa jest ważna?

Dokumenty organów bezpieczeństwa PRL mają istotne znaczenie historyczne i prawne. Zgodnie z obowiązującymi przepisami stanowią własność państwa i muszą być przekazywane do zasobów IPN. Ich ukrywanie nie tylko narusza prawo, ale także utrudnia prowadzenie badań nad działalnością służb w okresie powojennym.

Podsumowanie

Sprawa ma charakter rozwojowy, a skala zabezpieczonych materiałów wskazuje na jedno z największych tego typu odkryć w ostatnich latach. Wyniki dalszych prac archiwistycznych mogą dostarczyć cennych informacji dotyczących funkcjonowania służb bezpieczeństwa na Pomorzu i w całej Polsce.

Źródło: Instytut Pamięci Narodowej / ipn.gov.pl