Światowy Dzień Rzucania Palenia. Rzuć teraz, zyskaj na lata.

Światowy Dzień Rzucania Palenia, obchodzony co roku w trzeci czwartek listopada, przypomina o zdrowotnych, społecznych i finansowych konsekwencjach sięgania po papierosy, e-papierosy czy inne produkty nikotynowe. W 2025 roku obchodzimy go 20 listopada.Tegorocznym hasłem kampanii prowadzonej przez Główny Inspektorat Sanitarny jest „Nowe formy – stare pułapki”, a jej celem jest edukacja młodzieży, rodziców i nauczycieli o realnych zagrożeniach związanych z nikotyną. Szkodliwe są nie tylko tradycyjne papierosy, ale i fałszywie kreatowane na bezpieczenijsze e-papierosy.

Dlaczego ten dzień jest tak ważny?

Choć świadomość społeczna rośnie, nikotyna nadal pozostaje jednym z najpoważniejszych czynników ryzyka chorób przewlekłych. Dane statystyczne dotyczące młodych budzą szczególny niepokój:

• około 50% uczniów choć raz próbowało palić,
• co czwarty nastolatek w wieku 15–18 lat pali codziennie,
• 22,3% uczniów 13–15 lat regularnie używa e-papierosów.

Wiele nowych produktów – takich jak e-papierosy, woreczki nikotynowe czy podgrzewacze tytoniu – bywa mylnie postrzeganych jako „bezpieczniejsze”. Eksperci jednak zgodnie podkreślają, że również one prowadzą do szybkiego uzależnienia i narażają organizm na kontakt z substancjami toksycznymi.

Młodzi a nikotyna – wciąż rosnący problem

Początki nałogu często są niewinne: ciekawość, presja grupy, chęć wyglądania „doroślej”. Tymczasem nikotyna wpływa na rozwój mózgu, obniża koncentrację, a w dłuższej perspektywie zwiększa ryzyko wielu ciężkich chorób, w tym nowotworów oraz przewlekłych chorób płuc. Szacuje się, że nawet około 85–90% przypadków raka płuca dotyczy osób palących lub narażonych na dym tytoniowy. To jeden z najbardziej jednoznacznych związków między nałogiem a chorobą nowotworową.

Eksperci podkreślają, że najważniejsze jest działanie profilaktyczne. Wsparcie emocjonalne, budowanie pewności siebie, aktywności pozaszkolne i rozmowy o presji rówieśniczej – to elementy, które realnie zmniejszają ryzyko sięgania po używki.

„Nowe formy – stare pułapki”: edukacja dla uczniów, rodziców i szkół

Główny Inspektorat Sanitarny opracował zestaw materiałów edukacyjnych, które mają pomóc w rzetelnej nauce o zagrożeniach związanych z nikotyną. Wśród nich znajdują się:

• broszury dla uczniów, rodziców i nauczycieli,
• prezentacja edukacyjna na lekcje wychowawcze,
• gotowy scenariusz zajęć profilaktycznych.

Materiały mają pomagać w obalaniu mitów oraz budowaniu świadomych postaw wśród młodych.

Jak palenie wpływa na zdrowie?

Nikotyna i dym tytoniowy pozostają główną przyczyną wielu chorób układu oddechowego, w tym przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Szacuje się, że w Polsce choruje na nią ponad 2 miliony osób – często bez diagnozy, a tym samym bez leczenia. Objawy takie jak przewlekły kaszel, duszności czy zadyszka przy wysiłku to sygnały, których nie należy ignorować.

Podstawowym badaniem, które pomaga wykryć POChP, jest spirometria – bezbolesna i nieinwazyjna metoda oceny pracy płuc.

Jak skutecznie rzucić palenie? Trzy kroki do sukcesu

Krok 1: Przygotowanie i motywacja

Specjaliści podkreślają, że proces rzucania palenia zaczyna się od decyzji. Warto spisać powody, dla których chce się porzucić nałóg, oraz wyobrazić sobie życie po udanym rzuceniu. Pomocne mogą być rozmowy z bliskimi lub osobami, które przeszły ten proces.

Krok 2: Sięgnij po wsparcie

Nikotynizm to choroba, dlatego dostępne są skuteczne formy leczenia. Do metod wspierających należą:

• nikotynowa terapia zastępcza (gumy, plastry, pastylki, spray),
• cytyzyna,
• leki na receptę, takie jak bupropion lub wareniklina.

Bezpłatną pomoc oferuje Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym: 801 108 108.

Krok 3: Nie zrażaj się potknięciami

Nawroty są częścią procesu zdrowienia. Eksperci radzą, by nie traktować pojedynczego zapalenia jako porażki, lecz jako sygnał, że warto ponownie skupić się na planie rzucania.

Rzucenie palenia się opłaca: ile można zaoszczędzić?

Wysokie ceny papierosów i produktów nikotynowych powodują, że palenie staje się nie tylko obciążeniem zdrowotnym, lecz także finansowym.

Przykładowe wyliczenia dla osoby palącej paczkę dziennie:

• średnia cena paczki papierosów: ok. 20–22 zł,
• miesięczny koszt nałogu: 600–660 zł,
• roczny koszt palenia: 7 200–7 920 zł,
• 10 lat palenia: 72 000–79 200 zł.

To równowartość kilku rodzinnych wyjazdów, sprzętu RTV/AGD wysokiej klasy, a nawet wkładu własnego przy zakupie samochodu. W przypadku e-papierosów i liquidów koszty również są znaczące, choć często niedostrzegane.

Wspólna odpowiedzialność

Rodzice, nauczyciele, specjaliści i instytucje zdrowia publicznego zgodnie podkreślają: profilaktyka nikotynowa wymaga współpracy. Światowy Dzień Rzucania Palenia to dobry moment, by porozmawiać o nałogach w domu, w szkołach i w lokalnej społeczności. Rzucenie palenia to inwestycja w zdrowie – własne i bliskich – oraz w jakość życia na kolejne lata.

Źródło: Główny Inspektorat Sanitarny / gis.gov.pl