Sąsiad pali na balkonie. Co można zrobić?

Pod dłuższym czasie decydujesz się na zakup wymarzonego mieszkania i niecierpliwie wyczekujesz momentu, kiedy dostaniesz do niego klucze. W końcu ten dzień nadchodzi, wykańczasz je, meblujesz i pełen radości wprowadzasz się do nowego mieszkania. Następnie otwierasz okno, bierzesz głęboki oddech i czujesz… smród dymu papierosowego. Przy otwartym oknie zapach szybko zaczyna przedostawać się do wszystkich pokoi, a po chwili papierosami śmierdzi w całym mieszkaniu. Okazuje się, że Twój sąsiad jest nałogowym palaczem i potrafi wypalić kilkadziesiąt papierosów dziennie, zatruwając życie wszystkim dookoła. Wiedz, że z takim problemem nie jesteś sam, jednak coraz więcej osób mówi dość!

Szkodliwość biernego palenia

W dobie powszechnego dostępu do informacji oraz badań naukowych, ze szkodliwości palenia papierosów zdaje sobie sprawę każdy rozsądny człowiek. Papierosy są przyczyną wielu chorób m.in. dróg oddechowych, serca, problemów z ciśnieniem, a także jedną z głównych przyczyn powstawania nowotworów. Wg różnych badań palacze żyją średnio od 10 do 20 lat krócej niż osoby niepalące. Co więcej, w Polsce palenie jest przyczyną nawet co drugiego przedwczesnego zgonu mężczyzn przed ukończeniem 60 roku życia!

Niestety, na ryzyko narażeni są nie tylko palacze, ale i osoby, które są mimowolnie zmuszane do wdychania dymu tytoniowego. W dymie tytoniowym może znajdować się nawet kilka tysięcy szkodliwych substancji chemicznych. Wiele z nich wskazuje działanie kancerogenne, czyli sprzyjające powstawaniu nowotworów. Jeśli Twój sąsiad pali, a dym przedostaje się do Twojego mieszkania, na wdychanie szkodliwych substancji jest mimowolnie narażona cała rodzina.

Warto wspomnieć, że dym jest najbardziej szkodliwy m.in. dla dzieci i kobiet w ciąży. W przypadku najmłodszych bierne palenie może niekorzystnie wpłynąć na dalszy rozwój oraz być przyczyną m.in. zaostrzenia astmy, a nawet zaburzeń rozwoju. Z kolei w przypadku ciąży, bierne palenie może doprowadzić nawet do poronienia. Jeśli ktoś w Twoim otoczeniu pali i zmusza Cię do wdychania dymu papierosowego, wiedz, że masz prawo powiedzieć dość. Jak poradzić sobie z nałogowym palaczem w sąsiedztwie? Tego dowiesz się z dalszej części artykułu.

Rozmowa z sąsiadem

Pierwszym krokiem walki o normalność powinna być rozmowa z sąsiadem. Rozsądny palacz zdecyduje się na palenie przy zamkniętych oknach lub wychodzenie na zewnątrz i palenie w miejscu, gdzie nie będzie uprzykrzał życia innym. Sąsiadami nie jest się bowiem na kilka dni, ale zwykle na długie lata. Jest duża szansa, że osoba paląca zrozumie, że warto żyć w dobrych stosunkach z sąsiadami, gdyż konflikty sąsiedzkie najczęściej idą w złym kierunku. Jeśli rozmowy okażą się nieskuteczne, palacz naraża się na znacznie gorsze konsekwencje, jak np. zapłata zadośćuczynienia. 

Pisemna prośba o zaprzestanie palenia na balkonie

Trudno oczekiwać, że w każdym przypadku rozmowa z sąsiadem, lub też nawet kilka rozmów popartych logicznymi argumentami, okaże się skuteczne. Wówczas warto rozważyć wysłanie do palacza oficjalnego pisma drogą pocztową z żądaniem do natychmiastowego zaprzestania naruszania dóbr osobistych (immisje pośrednie).

W piśmie warto również wskazać, w jakim okresie nastąpiło naruszenie dóbr osobistych, powołać się na nieskuteczność wcześniejszych rozmów i wskazać daty, kiedy prośby o zaprzestanie działania były wcześniej kierowane ustnie. List polecony warto wysłać za potwierdzeniem odbioru, a dowód nadania zachować. Na wszelki wypadek, jeśli prośba pisemna ponownie zostanie zignorowana.

Na tym etapie pomocne może być również skorzystanie z pomocy kancelarii prawnej. W wielu przypadkach, pismo sygnowane podpisem prawnika, może znacznie szybciej przemówić do rozsądku natrętnego palacza.

Na jakie przepisy powołać się w piśmie do palacza

W piśmie warto przytoczyć przepisy, które potwierdzają zasadność żądań. Pierwszy z nich dotyczy tzw. immisji pośrednich, które precyzują obowiązujące przepisy Kodeksu Cywilnego.

Immisje pośrednie

Art. 144. Kodeksu Cywilnego:
 „Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.”

Prawo do życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego

Kolejnym aktem prawnym, na który warto się powołać, jest Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. O ile ustawa nie zakazuje bezpośrednio palenia na balkonach, to art. 3 wskazuje, jak ważna dla ustawodawcy jest ochrona zdrowia osób niepalących i nienarażanie postronnych osób na wdychanie dymu tytoniowego.

Art. 3. Ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych
“Ochrona zdrowia przed następstwami używania tytoniu realizowana jest przez kształtowanie polityki zdrowotnej, ekonomicznej i społecznej, do której należy:
    1) ochrona prawa niepalących do życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego,”

Roszczenie negatoryjne

Kodeks cywilny wspomina również możliwość zaistnienia sytuacji, w której naruszona zostaje własność. W przypadku dymu przedostającego się do sąsiedniej nieruchomości do naruszenia dochodzi wówczas nie w sposób fizyczny, a “inny”. Przysługuje nam wówczas prawo do wystąpienia z roszczeniem negatoryjnym i żądania “zaniechania naruszeń”.

Art. 222 § 2 Kodeksu Cywilnego
Z roszczeniem negatoryjnym można wystąpić: “Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.”

Zakłócenie spokoju lub porządku publicznego

W niektórych materiałach wspomina się również, że palenie może być postrzegane nawet jako “inny wybryk”, który definiuje Kodeks Wykroczeń. Znaczenie ma tu bowiem publiczny charakter działania danej osoby, a nie faktyczne miejsce, gdzie do niego dochodzi. Palacz nie może zasłaniać się twierdzeniem, że jest na własnym balkonie i może postępować wg własnego uznania. Jeśli byłoby to prawdą, nie do zakwestionowania byłyby inne, abstrakcyjne przypadki, takie jak np. zbieranie śmierdzących śmieci na balkonie, przechowywanie na balkonach kolekcji butli gazowych, przebywanie na nim codziennie nago, a nawet hodowla zwierząt gospodarskich.

Art.  51 § 1. Kodeksu Wykroczeń
“Kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.“

Więcej na temat możliwości stosowania Art. 51 Kodeksu Wykroczeń przeciwko natrętnym palaczom na balkonach można przeczytać w materiałach dostępnych na stronie gov.pl.

Zadośćuczynienie lub wpłata na cel społeczny

Warto wspomnieć, że już na etapie wysyłki pisma z żądaniem zaniechania palenia, od uciążliwego palacza można żądać również zapłaty zadośćuczynienia. Inną opcją jest żądanie zapłaty na wskazany cel społeczny, a dobrym wyborem jest tutaj instytucja lub fundacja zajmująca się walką z uzależnieniami. Warto dodać, że wysokość żądanej kwoty powinna być adekwatna do naruszenia, do którego przyczynił się palący sąsiad. Jest to ważne, szczególnie jeśli będziemy zmuszeni do wejścia na drogę sądową.

Palaczu, Twoja wolność kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność innych.
Prawo do palenia nie może ograniczać praw innych osób do oddychania świeżym powietrzem.

Pozwanie palącego sąsiada do sądu

W wielu przypadkach podjęcie kroków prawnych przeciwko palącemu sąsiadowi nie powinno być konieczne. Sprawę zwykle udaje załatwić się polubownie na etapie rozmowy lub ewentualnie wysyłki odpowiednio przygotowanego pisma z żądaniem zaniechania palenia i zaprzestania naruszania dóbr osobistych. Jeśli uciążliwy, palący na balkonie sąsiad jest na tyle nierozsądny, że nie przekonują go logiczne, poparte odpowiednimi przepisami prawa argumenty, kolejnym krokiem jest skierowanie sprawy na drogę sądową.

W sądzie konieczne będzie przedstawienie dowodów, potwierdzających uciążliwość palenia przez sąsiada oraz negatywnego wpływu dymu papierosowego na zdrowie powoda. Niezwykle pomocni mogą okazać się świadkowie, którzy potwierdzą zeznania. Sądy biorą również pod uwagę powtarzalność procederu oraz to, czy wcześniej zwracano uwagę na uciążliwość palenia i próbowano rozwiązać sprawę polubownie.

Wiarygodne dla sądu mogą być również potwierdzenia interwencji straży miejskiej lub policji. Służby najczęściej mogą jednak interweniować tylko w przypadkach, gdy np. na nasz balkon lub też na części wspólne nieruchomości (np. trawnik pod balkonem), spadają niedopałki papierosów sąsiada. Takie zachowanie jest wówczas postrzegane jako zaśmiecanie i karane z artykułu 75. Kodeksu Wykroczeń. Wcześniejsze kary nakładane na palącego sąsiada mogą być mocnym argumentem w sądzie.

Dobrym pomysłem w przypadku pozwu dosądu, podobnie jak i w przypadku przygotowywania pisma, może być skorzystanie z pomocy kancelarii prawnej.

Skutecznie rozwiązanie problemu z sąsiadami palącymi na balkonach

Bez względu na to, z jakiego powodu trafiłeś na nasz artykuł tj. czy masz problem z palącym papierosy sąsiadem, czy też sam palisz, a to sąsiedzi zwracają uwagę i proszą o niepalenie, warto wiedzieć, że w takich przypadkach najlepiej po prostu się dogadać. Osoba paląca powinna zdawać sobie sprawę z negatywnych skutków swoich działań, uciążliwości społecznej i nie narażać innych na bierne wdychanie dymu papierosowego.

Dym papierosowy dla osób niepalących jest nie tylko szkodliwy, ale po prostu śmierdzi. O ile dla palaczy zapach papierosów jest czymś normalnym, to dla osób niepalących jest niczym fetor, przy którym nie można normalnie funkcjonować. Przesiąka nim odzież, meble, tapicerka samochodowa, a nawet jest wyczuwalny w pomieszczeniach, w których przebywają palacze.