Pojawienie się sinic w Bałtyku może w wielu przypadkach popsuć plany wakacyjne. Zakaz kąpieli i wchodzenia do morza nie jest tym, czego oczekują turyści wypoczywający nad polskim morzem. Niestety, komunikaty o zakwicie sinic w Morzu Bałtyckim wracają na czołówki gazet co roku jak bumerang. Czym są i jak rozpoznać sinice w morzu? Czy cyjanobakterie są niebezpieczne? Co warto o nich wiedzieć? Sprawdzamy!
Na skróty:
Czym są sinice?
Sinice, znane również jako cyjanobakterie lub cyjanofity są grupą mikroorganizmów występujących w różnych środowiskach, zarówno wodnych, jak i lądowych. Charakteryzują się zdolnością do przeprowadzania fotosyntezy, podobnie jak rośliny, ale są bakteriami, nie roślinami. Sinice są powszechnie spotykane w różnych rodzajach wód, takich jak jeziora, rzeki, stawy, morza i oceany. Z pojęciem sinic spotykamy się najczęściej jako turyści w kontekście ostrzeżeń przed kąpielą w Bałtyku. Występują one jednak także na powierzchni gleby i skał.
Ich obecność może być szczególnie widoczna w wodach o dużym stężeniu składników odżywczych, zwłaszcza związków azotu i fosforu. Takie środowisko sprzyja rozwojowi masowych zakwitów sinic, nazywanych także “bloomami”. Badania nad sinicami mają kluczowe znaczenie dla zrozumienia ich roli w ekosystemach oraz dla zarządzania i monitorowania ich występowania.
Jak wyglądają sinice w morzu?
Obecność sinic w Morzu Bałtyckim może objawiać się na różne sposoby. Często występują w formie masowych zakwitów, które można zauważyć na powierzchni wody jako obszerne plamy o różnych kolorach. W zależności od gatunku, zakwity sinic mogą przybierać kolor zielony, niebiesko-zielony, czerwony lub brązowy. W czasie masowych zakwitów woda w Bałtyku może zmieniać swój kolor na intensywnie zielony lub mętnieć. Zakwity sinic mogą być szczególnie widoczne w płytkich obszarach, gdzie światło słoneczne dociera do dna morza i sprzyja intensyfikacji procesów fotosyntezy.
Warto wiedzieć, że poza masowymi zakwitami, sinice w Morzu Bałtyckim mogą występować w formie pojedynczych komórek lub łańcuchów. Nie są one łatwo widoczne gołym okiem. W miarę rozwoju zakwitów sinic cyjanobakterie mogą ponadto wydzielać charakterystyczny zapach, który jest często opisywany jako nieprzyjemny.
Skąd się biorą sinice w Bałtyku?
Sinice w Morzu Bałtyckim pochodzą z naturalnych źródeł oraz z zanieczyszczeń antropogenicznych. Kluczowym czynnikiem jest bogactwo składników odżywczych, takich jak azot i fosfor. Dostają się one do morza z rzek, opadów deszczu oraz zanieczyszczeń z miast i przemysłu. Morze Bałtyckie jest zamkniętym akwenem, co sprzyja zatrzymywaniu wysokich stężeń składników odżywczych, co przyczynia się do rozwoju masowych zakwitów sinic. Kontrola nad zanieczyszczeniami i ochrona środowiska naturalnego są kluczowe dla minimalizacji zakwitów cyjanobakteri w Morzu Bałtyckim.
Czy sinice w morzu są niebezpieczne?
Obecność sinic w Morzu Bałtyckim może stanowić potencjalne zagrożenie dla zdrowia, zarówno ludzi, jak i ekosystemu morskiego. Niektóre gatunki sinic produkują toksyny, zwane sinotoksynami, które mogą być szczególnie szkodliwe. Podczas masowych zakwitów sinic, ilość wydzielanych toksyn może znacznie wzrastać. Sinotoksyny mogą powodować podrażnienia skóry, oczu oraz dróg oddechowych u osób, które mają kontakt z zanieczyszczoną wodą. To właśnie dlatego w sezonie często słyszymy ostrzeżenia przed kąpielą w Bałtyku.
Dodatkowo sinice mogą wpływać na ekosystem morski, zaburzając równowagę biologiczną i ekologiczną. Podczas zakwitów sinic, duża liczba mikroorganizmów może zużyć znaczną ilość tlenu w wodzie. To prowadzi do zubożenia tlenu i powstawania tzw. “martwych stref” w wodach Morza Bałtyckiego. To z kolei ma negatywny wpływ na organizmy morskie, w tym ryby, które wymagają odpowiedniego poziomu tlenu do życia. Występowanie sinic w Morzu Bałtyckim wymaga ścisłego monitorowania i zarządzania, aby minimalizować wpływ ich zakwitów na zdrowie ludzi i ekosystem morski.
Mapa występowania sinic w Morzu Bałtyckim
W rządowym serwisie znajdującym się pod adresem sk.gis.gov.pl/index.php/kapieliska/mapa jest dostępna mapa występowania sinic w zbiornikach wodnych. Mapa obejmuje praktycznie wszystkie kąpieliska zlokalizowane w naszym kraju, w tym wiele znajdujących się na wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Przejrzysta mapa pozwala sprawdzić aktualny stan wody oraz ewentualne występowania zagrożenia mikrobiologicznego. Komunikaty o pojawieniu się sinic pojawiają się również często w lokalnych i krajowych mediach. Warto je śledzić wypoczywając nad Bałtykiem. Ponadto, o ile dana plaża jest strzeżona, w przypadku występowania sinic, jest zamykana przez ratowników.
Jeśli szukasz informacji na podobne tematy, zajrzyj do działu turystyka na łamach naszego portalu. Znajdziesz w nim m.in. artykuł o innym zagrożeniu występującym w Bałtyku, jakim są prądy wsteczne. Przedstawiamy również charakterystykę poszczególnych miejscowości nadmorskich zlokalizowanych w okolicach Koszalina, takich jak Mielno, Łazy, Sarbinowo, Chłopy, czy też Gąski.
